داروهای ضد افسردگی antidepressant از گزینه های درمانی اولیه برای بسیاری از انواع افسردگی به شمار می روند . با مصرف این داروها ، نشانه ها تسکسن می یابند و حس بهتر بودن به بیمار دست می دهد . اما وقتی خانمی باردار است و یا به فکر باردار شدن است، داستان چیز دیگری خواهد بود.

تاثیر بارداری بر افسردگی

قبلا تصور بر این بود که هورمون های بارداری از خانم باردار در برابر افسردگی محافظت می کنند ولی اکنون پژوهشگران می گویند این موضوع ، حقیقت ندارد ، افزون براین ، بارداری ممکن است سبب شعله وری یک دسته از عواطف شود که مقابله با افسردگی را دشوار می سازند.

آیا در دوران بارداری ، درمان افسردگی با اهمیت است؟

درمان افسردگی در دوران بارداری ، امری اساسی و مهم است. در صورتی که در دوران بارداری ، افسردگی درمان نشده موجود باشد ، ممکن است خانم باردار ، انرژی کافی برای مراقبت از خود نداشته باشد و به این جهت به دنبال مراقبت مناسب دوران پیش از ولادت ( پره ناتال prenatal ) نرفته یا از غذای سالم که برای رشد نوزاد نیاز است استفاده نکند. ممکن است سیگار بکشد یا از الکل استفاده نماید . نتیجه ممکن است آن نوزاد پیش از موعد مقرر به دنیا آید ، در زمان ولادت کمتر از معمول وزن داشته باشد یا دچار سایر مشکلات خاص نوزادان باشد. افسردگی دوران بارداری احتمال افسردگی بعد از ولادت نوزاد Post Partum depression را می افزاید و در پیوند و علاقه ی مادر نسبت به نوزاد اختلال ایجاد می کند.

آیا در دوران بارداری،داروهای ضد افسردگی،یک گزینه به شمار می روند؟

تصمیم به استفاده از داروهای ضد افسردگی دوران بارداری بر اساس سنجش تعادل میان مضار و منافع این دارو ها انجام می شود. در مجموع ، میزان خطر بروز نقص های تولو و سایر مشکلات نوزاد مادرانی که در دوران بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند پایین است . اما ، تعداد داروهایی که بدون ایجاد مسئله می توان در دوران بارداری استفاده نمود و امنیت مصرف شان تایید شده است اندک می باشد و مصرف بعضی انواع داروهای ضد افسردگی با مشکلات سلامت نوزاد مرتبط است.

در دوران بارداری ، استفاده از کدام ضد افسردگی مجاز است؟

به طور معمول ، داروهای ضد افسردگی زیر در دوان بارداری مجاز تلقی می شوند:

ضد افسردگی های سه حلقه یی tricyclic antidepressant این دسته داروها شامل است برآمی تریپ تیلین amitriptyline ونورتریپ تیلین nortriptyline

بعضی از مهارکننده های بازجذب گزینشی سروتونین selective serotonin reuptake inhibitors (با کوته نوشت SSRI) .

بعضی از داروهای SSRI معمولا در دوران بارداری یک گزینه تلقی می شوند از جمله سیتالوپرام citalopram ، فلوکستین fluoxetine وسرترالین sertaline

بوبروپیونbupropion این دارو هم در افسردگی هم در ترک سیگار مورد استفاده است. با وجودی که بوبروپیون عموما داروی خط اول درمان افسردگی در دوران بارداری تلقی نمی شود ولی برای خانم هایی که نسبت به داروهای دیگر عکس العمل نداشته اند و یا مایلند از این دارو برای ترک سیگار استفاده کنند گزینه ی خوبی است.

خطرات بالقوه این داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری متفاوت است . نتایج بررسی های اولیه حاکی از احتمال بروز بدسازی اندام ها ضمن مصرف داروهای ضدافسردگی سه حلقه ایی است ولی با نتایج بررسی هایی که تازه تر انجام شده اند ، این احتمال بروز تایید نشده است.در بعضی پژوهش ها ،ارتباط مصرف سیتالوپرام ، فلوکستین و سرترالین با یک بیماری نادر ولی جدی نوزادان ( هیپرتانسیون دائمی ریه ی نوزاد یا PPHN) در صورت مصرف این داروها در نیمه آخر بارداری و نیز نقص های دیواره ی قلب راست و چپ گزارش شده است. در بعضی بررسی ها هم نقص های نادر ولادت به عنوان علت احتمالی حدس زده شده است ولی نتایج بررسی های دیگر چنین نیست. به هرحال ، احتمال مجموع بروز خطر بی نهایت پایین است.

در دوران بارداری از مصرف کدام داروی ضد افسردگی باید پرهیز کرد؟

پاروکستین از SSRI ها عموما در دوران بارداری نفی شده است . مصرف پاروکستین در صورتی که در سه ماه نخست بارداری استفاده شود با بروز نقص های قلب جنین ارتباط دارد.

افزون بر این معمولا مهار کننده های منوآمین اکسیداز monoamine oxidase inhibitors (با کوته نوشتMAOI) از جمله فنلزین phenelzine و ترانیل سیپرومین traylcypromine در دوران بارداری نهی می شود . این داروها سبب محدود شدن رشد جنین و وخامت فشار خون بالای مادر می شود.

آیا احتمال بروز خطرات دیگری برای نوزاد متصود است؟

در صورت مصرف داروی ضد افسردگی در دوران بارداری یا در سه ماهه آخر ، ممکن است نوزاد در زمان ولادت دچار نشانه های موقت قطع دارو مثل تکان یا آغالش پذیری شود. معمولا در این موارد توصیه نمی شود که از میزان دارو به تدریج کاسته شود. تصور نمی شود این کار سبب به حداقل رسیدن نشانه های بازگیری در نوزاد شود و حتی ممکن است سبب بروز چالش های اضافی برای مادر ضمن وارد شدن به دوره ی بعد از ولادت شود،یعنی زمانی که احتمال بروز مشکلات مربوط به خلق و خوی و اضطراب افزایش می یابد.

آیا می توان دارو را عوض کرد؟

تصمیم به ادامه دادن یا تغییر داروی ضد افسردگی به خانم باردار و پزشک بستگی دارد . نگرانی های مربوط به خطرات بالقوه را باید با این احتمال ارزیابی کرد که ممکن است جانشین کردن یک دارو با داروی دیگر با شکست روبرو شده و به عود افسردگی بیانجامد . باید به خاطر داشت که شروع دارودر دوران بارداری به معنای آن خواهد بود که خانم باردار نوزاد را در معرض داروی اضافی قرار می دهد که خود سبب افزایش احتمال بروز عوارض جانبی و مشکلات مادرزادی می شود.

اگر در دوران بارداری مصرف داروی ضد افسردگی متوقف شود ، چه اتفاقی می افتد؟

در صورتی که در دوران بارداری ،مصرف داروهای ضدافسردگی متوقف شود احتمال عود افسردگی وجود دارد . افزون بر این ، توقف ناگهانی مصرف SSRI ممکن است سبب بروز شناسه ها و نشانه های مختلف شود

ازجمله:

- تهوع و استفراق

- لرز

- خستگی

- اضطراب

- آغالش پذیری

در نتیجه گیری چه می توان گفت؟

در صورت وجود افسردگی و بارداری یا فکر به باردار شدن ، باید با پزشک مشاوره کرد. گاهی می توان با رواندرمانی ، شامل مشاوره یا سایر روش های درمانی افسردگی خفیف را درمان کرد. در صورتی که افسردگی شدید باشد یا سابقه ی اخیر افسردگی وجود داشته باشد ، ممکن است احتمال عود بیش از زمانی باشد که داروی ضد افسردگی مصرف می شود.

اخذ تصمیم در مورد چگونگی درمان افسردگی در دوران بارداری آسان نیست . مضار و منافع استفاده از دارو در دوران بارداری باید با دقت و بر اساس موردی ارزیابی شود . برای اطلاع از گزینه یی که بهترین بخت سلامت دراز مدت برای خانم باردار و نوزاد را فراهم میکند باید با گروه پزشکی تماس نزدیک داشت.