قدیمیان معتقدند که در آفرینش اجسام عنصری خالص نمی شود و تمام موجودات اشیا و  آنچه دیده می شود مخلوط یا ممزوجی از عناصر به نسبت های مختلف است ، خواص مختلفی که در اجسام دیده می شود به علت همین اختلاف ترکیبی آنها است ، تغییر شکل ، اندازه ،حجم، وزن، قد و همه ی اختلافاتی که در دنیا دیده می شود مربوط به اختلاف کم و زیادی عناصر سازنده آنها است.

اختلافات بالا از زندگی ذره ای حیات سرچشمه می گیرد که همه مربوط به DNA می باشد.

,مزاج چیست,رابطه مزاج با حیات,,,,,

قدیمیان معتقدند که در آفرینش اجسام عنصری خالص نمی شود و تمام موجودات اشیا و  آنچه دیده می شود مخلوط یا ممزوجی از عناصر به نسبت های مختلف است ، خواص مختلفی که در اجسام دیده می شود به علت همین اختلاف ترکیبی آنها است ، تغییر شکل ، اندازه ،حجم، وزن، قد و همه ی اختلافاتی که در دنیا دیده می شود مربوط به اختلاف کم و زیادی عناصر سازنده آنها است.

اختلافات بالا از زندگی ذره ای حیات سرچشمه می گیرد که همه مربوط به DNA می باشد.

حالا مزاج چیست؟

مزاج عبارت است از حالتی که  در اثر واکنش اجزای ریز مواد به وجود می آید.در این واکنش ،قسمت زیادی از یک یا چند ماده با مواد مختلف با هم می آمیزد (بر هم تاثیر می گذارند) و از این آمیزش یا تاثیر ، کیفیت متشابهی حاصل می شود(به نام مزاج) لذا می توان چنین گفت که مزاج حالت فعالیت کل بدن یا اجزای بدن است.

باید دانست که هر فردی دارای مزاجی مربوط به خود است که با مزاجهای سایر افراد متفاوت است و مزاج هر کس مخصوص به خود اوست. دانشمندان طب گیاهی معتقدند :

همانطوریکه افراد بشراز نظر شکل ، اندام ، قد ، وزن ، و بالاخره صورت ظاهری تفاوت دارند از نظر حالت وضعیت بدنی نیز مختلف اند این اختلاف به علت موادی است که بدن آنها را می سازد ، ورود روزانه اجزا و مواد مختلف به بدن باعث به وجود آمدن مزاج می شود لذا مزاج حاصل در هم آمیختن ترکیبی از ترکیبات مختلف است.

برای اینکه معنی کاملی از مزاج در ذهن روشن شود باید دانست که هر کسی استعداد پذیرش بعضی از بیماریها را دارد و در مقابل بعضی مقاوم است . با علم به این کیفیت ، مزاج عبارت است از طرز واکنش شخصی در مقابل عوامل مرضی ، در طرز واکنش اشخاص ، بعضی واکنش ها ثابت است و بیشتر مشاهده می شود و برخی واکنش ها متغیر است از این واکنش ها مزاج فرد را می توان شناخت.

برای تعریف مزاج ، بیشتر عمل فیزیولوزی را مورد نظر قرار می دهند ، زیرا وضع دینامیکیغنی طرز عمل احشا و اعضا در تغییر مزاج موثر است با وجود اینکه اعمال حیاتی را نمی توان از هم جدا دانست و اگر عضوی نسبت به سایر اعضا بیشتر کار کند و یا عملی در دستگاه بدن انسان از سایر اعمال بیشتر انجام پذیرد آن عضو از نظر تشریحی و آن عمل از نظر فیزیولوژی ، می تواند معرف نوع مزاج شمرده شود ، در میان اعمالی که حیات انسان به آها متکی است ، اعمال شیمیایی بیشتر از اعمال فیزیکی مورد اهمیت است بنابراین مزاجها روی اعمال شیمیایی بدن از هم متمایز می گردند اعمال شیمیایی بر چهار گونه است که متابولیسم بدن را تشکیل می دهند.

اول آنابولیسم، یعنی اعمالی که توسط آن مواد غذایی به انسان زنده تبدیل می گردد.دوم و سوم کاتابولیسم یعنی اعمالی که توسط آن انسان زنده تولید نیرو می کنند ، عمل کاتابولیسم مربوط به اعضای تنفس است که عمل تهویه به بدن به آن مربوط می باشد.

کبد که تهیه مواد قندی و دفع مواد سمی را  به عهده دارد در عمل کاتابولیسم شرکت می نماید.

چهارمین عمل دفع مواد مضر و خروج آنها از بدن است.

توقف ثکی از این اعمال چهارگانه که از راه و وراثت در بدن انسان ثابت شده باشد،انسان را دارای صفات و واکنشهای ثابتی می نماید که آنرا سرشت می نامند.

مزاج عبارت است از وضع فیزیولوژی فعلی و طرز واکنش آن که قابل تغییر نیز می باشد به این جهت فقط  با علایم فیزیولوژی که آن هم قابل تغییر است شناخته می شود لذا برای شناخت ارزش هر کس و معرفت به احوال و اوضاع او ،باید قبلا شکل خارجی او که حاکی از سرشت و ساختمان در نظر گرفته شود مثل قد ، اندام ، شکل ، سر و گردن و لاغری سپس به مزاج او که به وضع کنونی دلالت دارد مورد توجه قرار گیرد . برای این کار علاوه بر علایم  و ظاهری بایستی از تحلیل و تجزیه خون ادرار و رادیولوزی و... نیز کمک می گرفت.

تغییرات مزاج در طب با رژیم غذایی ،بهداشت ،کار و مسکن ،آب و هوا متوافق است لذا با رعایت آنها انحراف مزاج از سلامت به سوی بیماری را می توان پیشگیری نمود.

مزاج ممکن است گرم ، سرد ،خشک و یا مرطوب باشد که گرمی را به علت وجود انرژی و سردی را به علت تفرق و ضعف و رطوبت را به علت جمع شدن مایعات در سلول های بدن و خشکی را بیانگر حالاتی از ماده می دانند.

می دانیم که فعل و انفعالات شیمیایی بدن تحت نظر مستقیم سلسله اعصاب نباتی و غدد مترشحه داخلی انجام می گیرد ،هر اختلاف و نارسایی که در بدن پیدا می شود مربوط به کم یا زیاد کار کردن این دو دستگاه می باشد.

آزمونهای متعددی که این دستگاهها ترشح می کنند بدن را به کار مربوطه وادار می سازند پس بروز هر عملی حیاتی توام با یک سلسله فعل و انفعال شیمیایی است و تقریبا کلیه فعل و انفعالات شیمیایی در داخل بدن ایجاد حرارت می کند . هر قدر فعل و انفعالات شیمیایی بدن سریعتر انجام شود حرارت ایجاد شده زیاد است و اندازه گیری این انرژی ایجاد شده به وسیله متابولیسم پایه انجام می گیرد و نیز می دانیم که متابولیسم پایه مربوط به کار غده تیروئید است حال اگر صاحب مزاجی دارای متابولیسم پایه بالاتر از طبیعی باشد آن را گرم مزاج و اگر فردی دارایمتابولیسم پایه پایین باشد سرد مزاج و حد واسط باشد آن را مزاج معتدل می گویند. هر دارو یا هر غذا و نیز هر واکنشی که باعث بالا رفتن کار غده تیروئید باشد آن را گرم و اگر باعث پایین آمدن کار غده تیروئید باشد آن را سرد مزاج گویند . مزاجی را رطوبت مینامند که مقدار زیادی آب در سلالهای بدن آن فرد جمع شده باشد و به اصطلاح رطوبت بر مزاج غلبه کرده باشد.

اگر مقدار مواد کانی و املاح در مزاجی زیادتر از معمول جمع شده باشدآن را مزاج خشک گویند . پیدایش مزاجهای مختلف در حقیقت عبارت است از عکس العمل بدن نسبت به عوامل خارجی ،این جمله ( عکس العمل بدن نسبت به عوامل خارجی )همان مبحث بزرگ ،حساسیت مصونیت ، آنافیلاکسی و آلرژی و غیره است. دانشمندان قدیم معتقدند هر کس به واسطه حالت و وضع بدنی خود یعنی مزاجی که در اختیار دارد ، آماده پذیرش یا دفع بیماری بیماری مخصوص به خود می باشد و برای معالجه ، آن فرد لازم است که مزاج او شناخته شود .

تالیف : دکتر محمد پور فخاران